สภาฯ ถกปรับ พ.ร.บ. การพนัน 2478 แก้ปัญหาบ่อนออนไลน์
สภาผู้แทนราษฎรถกเถียงอย่างดุเดือดในวาระพิจารณาการเตรียมแก้ไขพระราชบัญญัติการพนัน พุทธศักราช 2478 เพื่อรับมือกับปัญหาบ่อนพนันออนไลน์ผิดกฎหมายและการใช้งานในยุคดิจิทัล ในการประชุมสมัยวิสามัญที่อาคารรัฐสภา เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2568 ตัวแทนรัฐบาลเสนอร่างหลักการแก้ไขกฎหมายฉบับร่างเพื่อให้ครอบคลุมการจัดการพนันผ่านเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ขณะที่ฝ่ายค้านและองค์กรภาคประชาชนตั้งคำถามถึงขอบเขตการอนุญาตและการคุ้มครองผู้บริโภค
สรุปเหตุการณ์: ใคร ทำอะไร ที่ไหน เมื่อไหร่ — สภาผู้แทนราษฎร (สภาฯ) มีมติเห็นชอบหลักการให้มีการตั้งคณะกรรมการยกร่างแก้ไข พ.ร.บ. การพนัน พ.ศ. 2478 เพื่อปรับเนื้อหาให้สอดรับกับเทคโนโลยีดิจิทัล โดยเสนอให้กระทรวงยุติธรรมร่วมกับกระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม ภายใต้การประสานงานจากสำนักงานตำรวจแห่งชาติและหน่วยงานกำกับดูแลด้านการสื่อสาร เป็นผู้จัดทำกรอบกฎหมายภายใน 120 วันนับแต่วันที่มติเห็นชอบ การประชุมจัดขึ้นที่รัฐสภา กรุงเทพมหานคร เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม พ.ศ. 2568
ประเด็นสำคัญที่ถูกหยิบยกขึ้นอภิปราย ได้แก่ การนิยามคำว่า “การเล่นพนัน” ให้ครอบคลุมกิจกรรมออนไลน์รูปแบบใหม่ การกำหนดความรับผิดชอบของผู้ให้บริการแพลตฟอร์ม การบังคับใช้บทลงโทษต่อผู้จัดการและผู้ให้บริการในต่างประเทศที่เสนอแพลตฟอร์มแก่ผู้เล่นในไทย การกำหนดมาตรการป้องกันภัยทางการเงิน เช่น ข้อกำหนด KYC/AML และการเชื่อมโยงกับธนาคารเพื่อระงับการทำธุรกรรมที่เกี่ยวข้องกับการพนันผิดกฎหมาย
ในฝั่งรัฐบาลมีการเสนอแนวทางการแก้ไข 3 ส่วนหลัก ได้แก่ (1) ปรับนิยามกฎหมายให้ครอบคลุมแพลตฟอร์มดิจิทัลและรูปแบบการเดิมพันใหม่ (2) สร้างกรอบการออกใบอนุญาตและการกำกับดูแลสำหรับผู้ให้บริการที่ได้รับอนุญาต ภายใต้เงื่อนไขทางเทคนิคและการเงินที่เข้มงวด และ (3) เสนอบทลงโทษและมาตรการทางปฏิบัติ เช่น การสั่งปิดเว็บไซต์ การบล็อกโดเมน และการลงโทษทางอาญาและแพ่งต่อผู้ละเมิด
ฝ่ายค้านและองค์กรภาคประชาสังคมตั้งข้อสังเกตต่อร่างแนวทางดังกล่าว โดยเรียกร้องให้มีการประเมินผลกระทบทางสังคมและเศรษฐกิจอย่างละเอียดก่อนที่จะเปิดช่องให้มีการอนุญาตรูปแบบใดรูปแบบหนึ่ง นอกจากนี้ยังมีเสียงคัดค้านถึงความชัดเจนในการคุ้มครองผู้เล่นและการป้องกันการฟอกเงิน ขณะที่สมาคมผู้ประกอบการด้านความบันเทิงและการท่องเที่ยวบางกลุ่มเรียกร้องให้พิจารณาการเปิดคาสิโนอย่างมีกรอบกฎหมายชัดเจนเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวและสร้างรายได้ภาษี
ความเห็นของผู้เชี่ยวชาญด้านกฎหมายและเทคโนโลยีที่เข้าร่วมเวทีให้ความเห็นว่าการแก้ไข พ.ร.บ. การพนัน พ.ศ. 2478 ควรเน้นการออกแบบนิยามทางกฎหมายที่ทันสมัย ครอบคลุมการให้บริการผ่านเซิร์ฟเวอร์ในต่างประเทศและการใช้สกุลเงินดิจิทัล รวมทั้งกำหนดกลไกความร่วมมือระหว่างประเทศสำหรับการติดตามผู้ให้บริการข้ามพรมแดน นอกจากนี้ยังเน้นความจำเป็นของการตั้งหน่วยงานกำกับดูแลเฉพาะด้านเพื่อดูแลการออกใบอนุญาต การตรวจสอบระบบ RNG (random number generator) ในเกม และการบังคับใช้มาตรการคุ้มครองผู้เล่น
ประเด็นทางกฎหมายที่ต้องพิจารณา (Long-tail):
- การนิยามและขอบเขตของ “การพนัน” ในยุคดิจิทัล — รวมถึงรูปแบบการเดิมพันผ่านแอปพลิเคชัน เกมแบบมีรางวัล และการเดิมพันเชิงการเงิน
- ความรับผิดชอบของผู้ให้บริการแพลตฟอร์มและบทบาทของผู้ให้บริการโฮสติ้ง/ISP
- การใช้สกุลเงินดิจิทัลและมาตรการป้องกันการฟอกเงิน (AML/KYC)
- หนทางการออกใบอนุญาต การเก็บภาษี และการกำกับดูแลผู้ประกอบการที่ถูกกฎหมาย
- มาตรการทางเทคนิค เช่น การบล็อกโดเมน การปิดบัญชี และความร่วมมือระหว่างประเทศ
- บทบัญญัติชั่วคราวและมาตรการคุ้มครองผู้บริโภคในระหว่างการเปลี่ยนผ่าน
คำถามที่ผู้สนใจมักถามกัน (People Also Ask): “พ.ร.บ. การพนัน มีกี่ประเภท” — ในทางปฏิบัติ พ.ร.บ. พนันเดิมไม่ได้แบ่งเป็น “ประเภท” ของกฎหมาย แต่การปฏิบัติและการตีความมักแยกการพนันออกเป็นกลุ่มใหญ่ ๆ เช่น การพนันที่ได้รับอนุญาต (ตัวอย่างเช่น สลากกินแบ่งรัฐบาล การแข่งม้า หรือกิจการที่ได้รับสิทธิพิเศษ) และการพนันที่ต้องห้าม/ผิดกฎหมาย (เช่น บ่อนและแพลตฟอร์มออนไลน์ที่ไม่ได้รับอนุญาต) การแก้ไขกฎหมายครั้งนี้มุ่งเน้นการชี้ชัดขอบเขตและการจัดประเภทกิจกรรมในบริบทดิจิทัลให้ชัดเจนขึ้น
มุมมองต่อการเปิดคาสิโนถูกกฎหมาย — แม้บางฝ่ายจะเสนอให้มีการสร้างกรอบการให้ใบอนุญาตคาสิโนในพื้นที่เฉพาะเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยว แต่เสียงคัดค้านก็ย้ำว่าต้องมีมาตรการคุ้มครองทางสังคมและการจัดเก็บภาษีที่ชัดเจนเพื่อป้องกันผลกระทบด้านอาชญากรรมและปัญหาการพนันในชุมชน
ขั้นตอนต่อไป: สภาฯ ได้มอบหมายให้คณะกรรมการวิสามัญรวบรวมความคิดเห็นจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ภาคประชาสังคม ผู้ประกอบการ และผู้เชี่ยวชาญ เพื่อจัดทำร่างพิจารณาเชิงรายละเอียด โดยมีกำหนดส่งร่างเสนอที่ประชุมสภาฯ ภายใน 120 วัน ขณะเดียวกันหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายได้รับคำสั่งให้เพิ่มการตรวจสอบและบังคับใช้การปิดแพลตฟอร์มผิดกฎหมายในช่วงการยกร่าง
เจ้าหน้าที่จากทำเนียบรัฐบาลระบุแก่สื่อในที่ประชุมว่า รัฐบาลมุ่งหวังให้กฎหมายฉบับใหม่สามารถบังคับใช้ได้จริงและตอบโจทย์การสร้างรายได้อย่างรับผิดชอบ แต่จะต้องไม่เป็นช่องทางให้เกิดการแสวงหากำไรจากการเอาเปรียบผู้บริโภค
สรุป: การหารือในสภาครั้งนี้สะท้อนถึงแรงกดดันให้กฎหมายการพนัน พ.ศ. 2478 ทบทวนและปรับตัวให้รับกับสภาพสังคมออนไลน์ โดยมีทั้งข้อเสนอด้านการควบคุมและการเปิดช่องให้มีกิจกรรมที่ได้รับอนุญาตภายใต้การกำกับดูแลที่เข้มงวด การพิจารณาร่างฉบับสมบูรณ์ยังคงเป็นกระบวนการที่ต้องใช้เวลารวบรวมความเห็นจากหลายฝ่ายก่อนนำขึ้นสู่การลงมติต่อไป
